Дала мемлекетінің тау-кен байлығы: ұлттық кәсіпкерлікті нығайту
Ұлы дала жерінің тереңінде жатқан байлық қазақ халқының болашағын айқындайды. Тау-кен металлургия саласы біздің мемлекетіміздің экономикалық тәуелсіздігінің негізі ретінде отандық кәсіпкерлікті дамытып, жергілікті өндірісті нығайтуда.
Ұлттық экономиканың тірегі
Қазақстанның тау-кен металлургия кешені жыл сайын мемлекеттік бюджетке 2,5-3 триллион теңгеге жуық салық аударымын түсіреді. Бұл сала валюталық түсімнің негізгі көзіне айналып, тұтастай экономикаға мультипликативтік әсер береді. 16 моноқаланың экономикасына тікелей әсер ететін бұл кешен жергілікті халықтың тұрмыс деңгейін көтеруде маңызды рөл атқарады.
Отандық кәсіпкерліктің дамуы
Ірі тау-кен кәсіпорындарының айналасында шағын және орта кәсіпкерліктің дамуы үшін қолайлы орта қалыптасып отыр. Бұл «ШОБ белдеуі» саясатының арқасында жүзеге асуда. Құрылыс материалдарынан IT-қызметтерге дейінгі кең ауқымды қызмет түрлері жергілікті кәсіпкерлерге жаңа мүмкіндіктер ашып отыр.
Қазақмыс: ұлттық өндірісті дамыту үлгісі
«Қазақмыс» корпорациясы 2025 жылдың тоғыз айында 450 миллиард теңгенің тауарлары мен қызметтерін сатып алды. Оның 79%-ы отандық өндіріс пен қызметтердің үлесі болды. 1444 серіктес компанияның 788-і жеткізуші, 656-сы мердігер ретінде жұмыс істеп отыр.
Ұлытауда Ulytau Industrial Company компаниясымен жасалған оффтейк келісім респиратор өндірісін дамытуға 2,2 миллиард теңге бөлінгенін көрсетеді. Бұл отандық өнеркәсіпті нығайтудың нақты мысалы.
Алтыналмас: жергілікті өндірісті қолдау
2025 жылдың тоғыз айында «Алтыналмас» компаниясы 42,1 миллиард теңгеге тауарлар мен қызметтер сатып алды. Оның 99%-ы Қазақстандағы жеткізушілер мен мердігерлерге тиесілі болды. Шағын және орта бизнес сегментінен 83 жеткізуші мен мердігер 6,2 миллиард теңге көлемінде тапсырыстар алды.
ERG: рекордтық жергілікті сатып алу
ERG компаниясы 2024 жылы жергілікті сатып алуды 1,27 триллион теңгеге жеткізіп, 75% деңгейіне шығарды. Бұл компания үшін рекордтық көрсеткіш болып табылады. Сатып алу порталында 1,6 мыңнан астам аттестатталған жеткізуші тіркелген.
Казцинк: технологиялық серіктестік
«Казцинк» компаниясы 2024 жылы отандық өндірушілерден 800 миллиард теңгеден астам қаражат жұмсады. SP JET компаниясы енді гидравликалық цилиндрлерге деген қажеттілікті толық қамтамасыз етеді. Бұрын осы өнімдерді Швеция, Финляндия, АҚШ және Жапониядан алу қажет болатын.
Жұмыс орындары мен экономикалық әсер
Тау-кен металлургия кешенінде бір жұмыс орны қосалқы салаларда 2-3 жаңа жұмыс орнын тудырады. ERG-де 60 мыңнан астам қызметкер тағы 116 мың жанама жұмыс орнын қамтамасыз етеді. «Қазақмыс» үшін 200 мың жұмысшы шамамен 600 мың жұмыс орнын қосалқы салаларда қалыптастырады.
Инфрақұрылым дамыту
Тау-кен металлургия кешені электр станциялары мен қазандықтардан бастап, теміржол желілеріне дейінгі маңызды инфрақұрылымды басқарады. Қазақстандағы электр станцияларының 67%-ы көмірмен жұмыс істейді. Алюминий, мыс және қорғасынның тұрақты жеткізілуі ішкі нарықта жоғары технологиялық өнімдерді қолдауға мүмкіндік береді.
Болашақ перспективалары
«Тау-Кен Самұрық» АҚ 2025 жылы қазақстандық өндірушілерден 1,4 триллион теңге көлемінде тауарлар мен қызметтер сатып алуды жоспарлап отыр. Шағын және орта кәсіпорындарға берілетін келісімшарттардың көлемі 184,3 миллиард теңгеге жетеді.
Тау-кен металлургия кешені Қазақстанның экономикалық тәуелсіздігін нығайтып, ұлттық кәсіпкерліктің дамуына негіз болып отыр. Жергілікті өндіріс пен қызмет көрсету саласының дамуы арқылы біз отандық экономиканың берекесін қамтамасыз етіп, дала мемлекетінің ұрпақтан-ұрпаққа жеткізілетін байлығын сақтап қалуымыз керек.