Қазақстан тау-кен металлургиясы: ұлттық экономиканың жаңа дәуірі
Қазақстанның тау-кен металлургия кешені елдің экономикалық тәуелсіздігінің негізгі тірегі болып табылады. Бүгінгі таңда біздің кәсіпорындар жаһандық экологиялық үрдістерге бейімделе отырып, ұлттық экономиканың бәсекеге қабілеттілігін арттыруға тырысуда.
Әлемдік үрдістер мен Қазақстанның жауабы
Дүниежүзіндегі жер асты байлығына сүйенетін мемлекеттер экологиялық талаптарды күшейтуде. Сауд Арабиясы 2060 жылға дейін зиянды газдардың таралуын теңестіруді көздесе, Норвегияның Longship жобасы CO₂-ні теңіз түбінде сақтауды қамтиды. Австралия 31 маңызды минералды өз елінде өңдеуді ынталандырып, «жасыл» өндіріс тізбегін қалыптастыруда.
Мұндай әлемдік бағыттар біздің елге де нақты жолды көрсетеді: жаңару, заманауи технологиялар және экологиялық нормалар отандық ТМК кәсіпорындарының бәсекеге қабілетті болуының негізгі шарттары.
Отандық кәсіпорындардың нақты жетістіктері
ERG холдингінің стратегиялық бастамалары
Eurasian Resources Group 2018 жылы кен өндіруден энергетикаға дейінгі барлық бағытты қамтитын Экологиялық стратегияны қабылдады. 2020-2024 жылдары экологиялық жобаларға 86 млрд теңге инвестиция салынды.
Павлодар алюминий зауытында орнатылған алты гибридті сүзгі жыл сайынғы шығарындыларды 10 мың тоннаға азайтты. Хромтауда салынған 150 МВт жел электр станциясы көмірқышқыл газын жылына 440 мың тоннаға қысқартады.
«Алтыналмас» компаниясының жетістіктері
«Алтыналмас» Қазақстанда бірінші болып Халықаралық цианид кодексінің сертификатын алды. «Пустынное» кешені жауапты жер қойнауын пайдаланушы ретінде халықаралық деңгейде танылды.
Компания жалпы өнімнің өзіндік құнының 0,5%-ын қоршаған ортаны қорғауға жұмсайды. «Ақбақай» мен «Жолымбет» комбинаттарында екі карьер толық рекультивацияланды.
«Қазмыс» компаниясының инновациялары
«Жомарт» кенішінде ағынды суларды тазарту жүйесі тәулігіне 210 текше метр тазартылған суды қайта айналымға береді. Жезқазғанда мыс балқыту зауыты толықтай газдандырылып, мазуттан бас тартылды.
10 МВт «Кеңгір» күн электр станциясы жыл сайын 12 мың тоннадан астам көмірқышқыл газының атмосферға таралуын болдырмайды.
Заңнамалық негіздер мен болашақ міндеттер
Жаңа Экологиялық кодекс кәсіпорындарға кешенді экологиялық рұқсат (КЭР) алуды міндеттейді. КЭР алған кәсіпорындар он жыл бойы экологиялық эмиссия салығынан босатылады, бірақ ең озық қолжетімді технологияларды енгізуге міндетті.
2024 жылы 50 ірі кәсіпорын КЭР алуға міндетті болса, 2031 жылдан бастап бұл талап бірінші санаттағы барлық кәсіпорындарға таралады.
Ұлттық экономиканың перспективалары
Қазақстанның тау-кен металлургия саласы экологиялық жаңғыру арқылы жаңа дәуірге қадам басуда. Отандық кәсіпорындардың нақты жетістіктері мен инвестициялары еліміздің бұл саладағы көшбасшылық ұстанымын нығайтуда.
Мақсат айқын: экологиялық стандарттарды сақтай отырып, ұлттық экономиканың бәсекеге қабілеттілігін арттыру және Қазақстанның әлемдік нарықтағы орнын нығайту.